In 1996 kon het nog gebeuren dat ik niets vermoedend met mijn 78-jarige moeder de Amsterdamse binnenstad in liep en op de Prinsengracht volkomen onverwacht met een stoet bonte boten met heupwiegende half blote homo’s geconfronteerd werd. Een beetje ongemakkelijk vervolgden wij onze weg richting Kalverstraat, ons er niet van bewust dat we zojuist de eerste editie van een inmiddels lange en groeiende traditie hadden meegemaakt. Mijn moeder vond het maar een ‘stelletje gekken’, ik vond het wel opwindend allemaal. Er waren toen nog maar 45 deelnemende boten en daar kwamen slechts 20.000 mensen op af.
Hoe anders werd dat in de jaren die volgden. Een jaar later voer de eerste Antilliaanse boot mee in de Canal Parade. Twee jaar na het begin volgde tijdens de Gay Games Amsterdam de meest legendarische botenparade. Door de Gay Games stond heel Amsterdam in het teken van de homoacceptatie. Bijna 12.000 mensen namen deel aan de sportwedstrijden van de Games, waarvan de openingsceremonie in de Amsterdam Arena door 1 miljoen mensen op televisie werd gevolgd. Het aantal boten op de parade was gestegen naar 75 en het aantal toeschouwers langs de kant benaderde een toen ongekend aantal van een kwart miljoen. Behalve voor de hand liggende deelnemers als homodisco’s voeren ook organisaties als GG&GD mee.
De Canal Parade is in die beginjaren niet altijd onomstreden. De geluidsoverlast neemt toe en organisator Siep de Haan, niet vies van een goeie rel aan de vooravond van de botenparade, vreest dat er alleen nog maar een stille tocht kan worden gehouden als de gemeente Amsterdam zijn zin krijgt. Jaren later beklaagt De Haan zich erover dat de kosten door de gemeentelijke vergunningen de pan uit rijzen.
De botenparade krijgt in de loop van de tijd steeds meer een algemeen maatschappelijk karakter. Niet alleen bedrijven uit de homoscene voeren mee, maar ook bij voorbeeld het Rode Kruis dat oproept tot tolerantie voor mensen met HIV of aids (2002). Enkele jaren later is Shell de eerste multinational die deelneemt. In dat jaar wordt met een grote foto van twee Iraanse jongens op de voorste boot van de parade indrukwekkend aandacht gevraagd voor homoacceptatie elders in de wereld. De jongens (Mahmoud Asqari van 16 jaar en Ayaz Marhoni van 18 jaar) waren opgehangen vanwege hun seksuele geaardheid.
Het voorbeeld van Shell wordt gevolgd door IBM, ING en ABN Amro. Ook ministeries (OCW, Defensie) en het Nederlandse leger en de politie varen in de volgende jaren mee. Emotioneel is de deelname van een jongerenboot (2007), een Turkse boot (2012), politieke partijen (VVD, D66, GroenLinks, PvdA).
In 2009 is er voor het eerst een sportersboot op de Canal Parade aanwezig, een initiatief van Olympisch zwemmer Johan Kenkhuis. Pieter van den Hoogenband, hockeyster Minke Booy, schaatsers Yvonne van Gennip en Jochem Uytdehaage, en 800m-loopster Ellen van Langen varen mee. Drie oud-voetballers geven acte de présence: Regi Blinker, Aron Winter en Pierre van Hooijdonk. De boot voert als motto ‘Winnen doe je met respect’. Drie jaar later ontving Ajax een uitnodiging mee te varen, maar de club sloeg de uitnodiging af. In 2013 is er dan eindelijk een voetbalboot: de KNVB is de eerste sportbond die meevaart. Aan boord zijn onder meer bondscoach Louis van Gaal en oud-internationals Pierre van Hooijdonk, Ronald de Boer (in roze uit-shirt van Ajax) en Patrick Kluivert. De enige actieve voetballer op de boot is Mark-Jan Fledderus, aanvoerder van Roda JC. “Natuurlijk is dat jammer”, vertelt de voetballer in dagblad Trouw kort voordat het schip – zonder groot KNVB-logo op de boeg, maar met grote opgeblazen voetballen – vertrekt. En: “Er rust nog altijd een taboe op homoseksualiteit in het voetbal. Dat merk je zeker.” Het taboe bestaat in het voetbal nog altijd.
En dit jaar is dus de roeibond van de partij, de bond die op het jaarlijkse nationale roeicongres al eerder blijk gaf van een open houding ten opzichte van homo’s en lesbo’s. De roeibond sluit aan bij het thema van de EuroPride, de paraplu waaronder deze Canal Parade plaatsvindt: ’Join our freedom, feel free to join us!’ en heeft daar zijn eigen variant op gemaakt: ‘Join The Team’.
Naast de inhoudelijke boodschap beschouwt de bond deelname aan de Canal Parade als een mooi moment om alle roeiers in de aanloop van het WK en de Olympische Spelen alvast in de spotlight te zetten. Op de dag dat voor Nederland de mannen twee-zonder, de lichte mannen dubbelvier en de vrouwen dubbelvier in Rio de Janeiro het Olympische toernooi openen, staan er dan ook 140 roeiers en roeibestuurders op stampende technodreunen uit te dragen dat de roeisport er voor iedereen is, wat je geslacht, kleur, geloof of seksuele voorkeur ook is. En zo hoort het ook.
De botenparade begint om twee uur in het Westerdok in Amsterdam en vaart dan via de Prinsengracht naar de Amstel. Door de Nieuwe Herengracht gaat de tocht dan naar het eindpunt bij het Scheepvaartmuseum. Er zijn nog steeds plaatsen op de roeibondsboot beschikbaar. Bestellen kan via de site roeined.nl.
Hans Perrée
Dit artikel verscheen eerder op de website roeined.nl