De herfsteditie van het Gay Sportcafé was het tweede dat in een zwembad plaatsvond. Op 17 september 2015 was het Sloterparkbad in Amsterdam Nieuw-West plaats van handeling. Het Gay Sportcafé wordt als steeds gesteund door de gemeente Amsterdam, stadsdeel Nieuw-West, GUTS, John Blankenstein Foundation, hotel Casa 400 en Mr.B. Oud-GUTS-medewerker en journalist Mart Roumen introduceerde de gastsprekers en hield korte interviews met hen. Motto van dit sportcafé was ‘jong, gay en sportief in Nieuw-West’.
Ronald Mauer, portefeuillehouder sport en diversiteit in de Bestuurscommissie van Stadsdeel Nieuw-West in Amsterdam, sprak met verve en vuur de langzamerhand traditionele gesproken column uit. Mauer vertelde dat Nieuw-West, het grootste stadsdeel van Amsterdam, met meer dan 140.000 inwoners, 161 nationaliteiten en 146 sportclubs een actieplan homo-emancipatie heeft, ‘vooral voor hen die daar moeite mee hebben’, onder de titel ‘Jezelf kunnen zijn in Nieuw-West’. Maar volgens Mauer is ‘jong, gay en sportief zijn in Nieuw-West geen pretje’.
Hij constateert dat er voor homo’s in de sport nog een andere prijzenkast is dan die waarin je de overwinningen bewaart. Een ‘kast waar ze vaak niet uit willen. Of wel willen, maar niet kunnen, of wel willen, maar niet mogen van zichzelf.’ Het blijkt steeds weer dat er een enorme lading zit in het vertellen dat je gay bent, terwijl de reacties vaak zo ontzettend positief blijken.
“Welkom in het stadsdeel waar ik in een paar weken tijd drie keer uitgescholden wordt voor vieze homo. Waar Marokkaanse jongens met opgeschoren koppies en over-assertieve blik zeggen: ‘homo’s zijn gek man, met die kale koppen, en ze kijken eng,” aldus Mauer. Volgens hem echter ook het stadsdeel waar de films ‘I’m gay and muslim’ is vertoond, waar discussie met Marokkaanse jongens en vaders plaatsvindt, het stadsdeel met de grootste en bekendste cruisingzone van Europa en het stadsdeel met een lesbisch meidenteam bij de RK Voetbalclub Door Combinatie Groot (DCG) de plek waar op sportscholen Marokkaanse en homoseksuele macho’s samen trainen.
Met de sportclubs wil Nieuw-West homo-emancipatie daadwerkelijk een plek geven. Dat dat niet vanzelfsprekend gaat, begrijpt Mauer. “Voor de club zijn er veel maatschappelijke thema’s die aandacht vragen.” De clubs zijn ook belangrijke partners om homo-emancipatie daadwerkelijk onder de aandacht te brengen in het sportonderwijs en bij sportactiviteiten op school. Volgens Mauer moeten we op meer fronten tegelijk aan de slag! “De trainers van de toekomst worden nu opgeleid.” Wat wordt op de opleidingen gedaan aan LHBT-acceptatie?
Mauer vindt het Gay Sportcafé een ‘oefenwedstrijdje’: “Het echte ‘spel’ wordt daar buiten gespeeld bij de clubs van Nieuw-West.” Binnen een veilig sportklimaat zoekt Nieuw-West partners om vanuit verschillende kanten homo-emancipatie een boost te geven. “Stimuleren en grenzen stellen dat is mijn devies.” Mauer stelt voor een keurmerk voor veilig sportklimaat te maken: het ‘Welkom’-keurmerk, ‘hier is iedereen, jong en oud, allochtoon en autochtoon, hetero en homo welkom’.
Rugbyspeler Tigran Milikian (19) speelt in het team van Jong Oranje. Bij zijn eigen club, de Haagsche Rugby Club (HRC), heeft hij inmiddels in de ereklasse gedebuteerd. Twee jaar geleden kwam Melikian uit de kast bij zijn teamgenoten van Jong Oranje. “Ik deed dat in de groep-WhatsApp.” Het duurde een tijdje voordat hij precies wist wat hij wilde vertellen, maar toen dat het geval was, was het niet moeilijk om op ‘Stuur’ te drukken. “Ik heb geschreven: ‘Jongens, ik ben erachter gekomen dat ik niet alleen op meisjes val maar ook op jongens.’” De reacties waren positief. ‘We staan er voor je’, was de tendens.
De coming-out voor Jong Oranje was moeilijker dan die voor zijn eigen team bij HRC. “Die club ken je van kleins af aan. Ik was alleen bang voor een paar mensen die op het veld wel eens ‘homo’ riepen.” De clubtrainer kwam knuffelend op hem af. Bij het Nederlands team was de trainer iets afstandelijker maar hij zei wel: “Ik ben trots op je.”
Tigran Melikian overweegt om de Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO) te gaan doen. “Ik weet nog niet of het wel een studie voor mij is. Het is een stoere studie. Misschien ben ik wel de enige homo.” Oud-student aan de ALO, Mart Roumen, en Jacomine Ravensbergen van de Hogeschool van Amsterdam (HvA), stelden Melikian daarin gerust: ‘de machocultuur op de ALO valt mee.’
Het advies van Tigran Melikian aan andere (jonge) sporters die op het punt staan uit de kast te komen luidde: ‘Kies je eigen moment. Wees niet bang en praat er eerst over met iemand bij je club die je vertrouwt’. Clubs moeten ervoor zorgen dat er iemand is die aandacht besteedt aan dit soort zaken, volgens Melikian.
Jacomine Ravensbergen is sinds anderhalf jaar voorzitter van de Vrouwencommissie van de internationale roeifederatie FISA. Op het Gay Sportcafé was zij in haar functie van voorzitter Domein Bewegen, Sport en Voeding van de HvA. “De ALO doet veel aan een veilig klimaat. Hoe ga je met de worstelingen van kinderen om? In actieweken agenderen we ook heel specifiek hoe je met homoseksualiteit omgaat.”
Maar als ALO-studenten de vraag wordt gesteld wie er homo is, reageren er steevast alleen maar een paar meisjes, aldus een docent van de ALO: “We blijven de vraag stellen. Het uit de kast komen van de studenten is geen doel op zich, maar wel de vraag ‘bieden wij studenten het klimaat om zichzelf te zijn’.” Zij is van mening dat het onderwerp homo-acceptatie een vaste plek in het curriculum van de opleiding zou moeten krijgen.
Ravensbergen: “Er wordt onderzoek gedaan naar de toegankelijkheid en de gelijkheid binnen de sport. Lhbt-acceptatie is zeker een onderwerp.” Ravensbergen stelt het stadsdeel Nieuw-West voor hierover om tafel te gaan zitten. Zij reikt tevens de hand naar sportclubs en soortgelijke opleidingen om hierover met de HvA te praten. HvA beschikt over een toolkit voor het bespreekbaar maken van homoseksualiteit bij jongeren.
Er waren vertegenwoordigers van een aantal sportclubs aanwezig. Bij deze verenigingen wordt heel verschillend met het thema homo-acceptatie omgegaan. Bij hockeyclub Xenios is het nooit als probleem beschouwd, maar gaan ze nu toch met trainers praten over hoe hiermee om te gaan. Voetbalvereniging DCG wil het thema ‘rustig’ aandacht geven, maar heeft het plezier voor iedereen in het sporten hoog in het vaandel staan. Zwemclub De Dolfijn is ook niet actief met homo-acceptatie bezig maar wil de vertrouwenspersoon van de vereniging wel graag met meer tools uitrusten. Ook bij gastheer Sloterparkbad staat lhbt-acceptatie niet op de agenda, maar de vertegenwoordiger van het bad constateert dat de aanwezigheid van het Gay Sportcafé een goede aanleiding is om dat nu wel te doen.
Stadsdeelbestuurder Mauer is blij dat er sportclubs zijn die iets met het thema lhbt-acceptatie doen, maar gaat er – ondanks het beperkte budget dat het stadsdeel hiervoor beschikbaar heeft – hard aan trekken om meer groepen en meer clubs bij de discussie te betrekken.
Het volgende Gay Sportcafé vindt plaats op 17 december 2015 in Hotel Casa 400.
Hans Perrée